7 گام اساسی شروع استارتاپ

استارتاپ چیست؟ 7 گام اساسی برای راه‌اندازی یک استارتاپ موفق

در این مقاله از مدیر مارکتینگ گام به گامی عملی برای راه اندازی استارتاپ در ایران را معرفی میکنیم. این گام های اساسی بین تمام استارت اپ های موفق ایرانی و خارجی مشترک است.

معنی لغوی و رایج استارتاپ (استارت آپ) چیست؟

در دیکشنری کمبریج به راه اندازی کسب و کار جدید، استارتاپ گفته می‌شود. البته این روزها تا حرف از استارتاپ می‌شود، بلافاصله کسب وکارهای اینترنتی نظیر اسنپ، علی بابا و … به ذهن میرسند.
طبیعتا در عصر اینترنت، استارتاپ‌ها در فضای آنلاین شانس بیشتری برای موفقیت دارند و همچنین مرسوم ترند؛ اما با توجه به معنی لغوی استارت اپ و تعاریف اساتید مطرح حوزه مدیریت نظیر اریک ریس، استارت آپ به هیچ وجه به اینترنت و کسب و کارهای آنلاین محدود نمی‌شود.

تعریف مدیرمارکتینگ از استارت آپ:

استارتاپ (استارت آپ) کسب و کاری نوظهور است که از دل ایده‌های مختلف (خواه بکر و جدید باشند و خواه کپی) متولد می‌شود و ارزشی خلق می‌کند. استارتاپ کسب‌و‌کاری است که در دوران کودکی به سر میبرد و هنوز ابهامات اساسی دارد.

برای خلق استارت آپ نیازمند ایده هستیم. هر کسی می‌تواند ایده‌پردازی کند و ایده‌های گوناگونی ارائه دهد. برخی از ایده‌ها درخشانند و می‌توانند دنیا را زیرورو کنند، در حالی که برخی دیگر ارزش چندانی ندارند. اما به فرض که ایده خوبی پیدا کردیم. آیا برای موفقیت استارتاپ ما کافی است؟ پاسخ منفی است.

اگر به کارآفرینی علاقه دارید و می‌خواهید کسب‌وکار خودتان را راه بیندازید، باید یاد بگیرید که چگونه یک ایده را تبدیل به یک استارتاپ موفق کنید. برای کسانی که می‌خواهند برای بار اول در دنیای کسب‌وکار پا بگذارند، ممکن است راه‌اندازی استارت اپ کار دلهره‌آور و غیرممکنی به نظر برسد.

شروع یک استارتاپ جدید و رسیدن به موفقیت به هیچ‌ وجه ساده نیست. شما با قدم گذاشتن در این مسیر باید متعهد باشید و سخت کار کنید. همچنین، ممکن است هزینه زیادی متقبل شوید، شب‌های زیادی را بی‌خوابی بکشید و حتی چند بار شکست بخورید تا در نهایت بتوانید موفق شوید.

نمودار نرخ شکست استارتاپ ها

واقعیت این است که 71 درصد کسب‌وکارها در 10 سال اولیه فعالیت‌شان شکست می‌خورند. به همین خاطر، تنها شروع یک کسب‌وکار اهمیت ندارد. پس از آغاز به کار نیز باید به همان سختی تلاش کنید تا بتوانید یک سال دیگر نیز دوام بیاورید.

در ایران درصد شکست استارتاپ به مراتب بیشتر است. مشکلات و بی ثباتی اقتصادی، عدم وجود قوانین کافی حمایتی برای استارتاپ ها و عدم وجود حقوق صاحب ایده از جمله مشکلات افزاینده مسیر استارتاپ‌ها در ایران است. با این شرایط، بدون دانش و تلاش بسیار، شانسی برای برنده شدن ندارید

در این مقاله، راهنمایی کاربردی و مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را اختیار شما قرار می‌دهیم تا بتوانید با بالا بردن دانش خود، قدم اول این مسیر طولانی و پرپیچ‌وخم را آسان‌تر و کم استرس‌تر بردارید.

7 گام اساسی شروع استارت اپ چیست؟

شاید در واقعیت لازم باشد صدها گام کوچک و بزرگ بردارید تا بتوانید استارتاپ‌تان را راه بیندازید. اما در این مقاله، به بررسی 7 گام اساسی و اصلی می‌پردازیم و هر کدام را با جزئیات توضیح می‌دهیم.

گام صفر : شناخت نیاز و خلق ایده برای استارتاپ

گام صفر شروع هر استارت آپ که بدون آن گام های دیگر بی معنی است، ایده پردازی است. همانطور که در ابتدای هم اشاره شد، استارت آپ حول ایده شکل میگیرد. نیازی نیست ایده شما حتما ایده ناب و جدیدی باشد! بعضی وقت ها می توانید نیار مردم را به شیوه‌ای جدید برطرف کنید.

مثال

نیاز به آژانس و ماشین دربست در گذشته هم بین مردم وجود داشت. اما اسنپ با استفاده از اینترنت و تکنولوژی مکان یاب توانست نیاز مردم را به شکلی جدید برطرف کند. درخواست تاکسی در محل یک ایده فوق العاده بود که قبلا هم در کشورهای خارجی از آن استفاده می شد. سایت مشهور اوبر یکی از آنهاست.

نکته دیگری که از این مثال می‌توان برداشت کرد این است که:

یکی از مهمترین راه ها برای رسیدن به ایده خوب در ایران، بررسی استارت آپ‌های موفق خارجی و ایده گرفتن از آن‌ها است. بسیاری از استارت آپ های وطنی نظیر دیجیکالا، اسنپ، علی بابا و … نمونه های موفق مشابه در خارج از کشور داشته اند.

راه دیگر رسیدن به ایده، توجه ریزتر به بازارهای موجود و مشکلات حل نشده بازار است. مثلا یکی از مشکلات بازار کار، نبود مکانی متمرکز برای ارائه و مشاهده پیشنهادات کاری بود که کارجوها و کارفرماها را به دردسر می انداخت. پلتفرم‌های کاریابی نظیر جابینجا و پونیشا از این مشکل استفاده کرده و سهم بازار مناسبی را برای خود ایجاد کردند.

استارتاپ بوکاپو مثال دیگری از همین روش است. این استارتاپ، پس از بررسی بازار کتاب به مشکلات این حوزه پی برد و سعی کرد مشکلات بازار موجود را به نحوی جدید برطرف کند. مردم به دلایل مختلف در ایران به سمت کتاب خواندن سوق پیدا نمیکردند. بی حوصلگی، مشغولیت زیاد و عدم نبود زمان کافی، عدم قدرت تشخیص کتابهای مناسب و نبود آشنایی مناسب با حوزه علاقه مندی شخصی برخی از این مشکلات بود. این استارت اپ با خلاصه کردن نکات و ایده‌های برترین کتابهای دنیا در قالب صوتی و متنی تلاش کرد تا بتواند تا مشکلات موجود در بازار فعلی را به نحو دیگری برطرف کند.

نکته مهم

ایده های خود را حتما یادداشت کنید. خصوصا ایده های ریزی که در ذهن تان است و به ایده اصلی تان مربوط می شود. هر چقدر هم که باهوش باشید باز هم جزئیات ایده تان از یادتان می رود. پس از خلق ایده بهتر است ایده خود را بررسی کنید.

یکی از راه‌های اصلی بررسی ایده، ساخت نمونه اولیه یا دمو برای ایده است. شاید در بسیاری از موارد اینکار نشدنی باشد. میتوانید بجای آن از طرح گرافیکی مناسب استفاده کنید که طرز فکر خود را قابل ارائه به بقیه کنید. در این گام می توانید روش Before/After را بکار ببرید.

در انتها خروجی را به افراد متخصص در حوزه کسب و کار و سایر حوزه های مرتبط و همچنین به مخاطبان احتمالی خود نشان دهید و از آن‌ها نظر خواهی کنید.
حال که ایده شما مراحل اولیه پرورش را گذراند، وقت آن است که وارد هفت گام ابتدایی راه اندازی استارتاپ خود شوید.

گام اول: تهیه طرح کسب‌وکار استارتاپ

داشتن یک ایده درخشان برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار خوب است، اما برای عملی کردن آن، در اولین قدم به یک طرح کسب‌وکار نیاز دارید.

تاثیر طرح کسب و کار استارت اپ بر جذب سرمایه

بیایید نگاهی به این آمارها بیندازیم

از میان کسانی که کارشان را با یک طرح کسب‌وکار آغاز کردند:

  • 36 درصد وام گرفتند
  • 36 درصد سرمایه‌گذار پیدا کردند
  • 64 درصد کسب‌وکارشان را گسترش دادند

در مقابل، کسانی که کارشان را بدون طرح کسب‌وکار آغاز کردند:

  •  18 درصد موفق به دریافت وام شدند
  •  18 درصد سرمایه‌گذار پیدا کردند
  •  43 درصد کسب‌وکارشان را گسترش دادند

دلیل اقبال بیشتر سرمایه گذاران به ایده های دارای طرح کسب و کار، این است که وجود این طرح به شکل معقول علاوه بر معین کردن اهداف، ذهنیت بیزنسی شما را نیز به آن‌ها نشان می‌دهد.در بسیاری موارد سرمایه گذاران دانش فنی را بدون دید کسب وکاری، برای یک تیم مناسب نمی‌بینند.

مشخصاً تهیه طرح کسب‌وکار برایتان مزیت‌هایی را به همراه می‌آورد. به زبان ساده، یک طرح کسب‌وکار، شرحی مکتوب از آینده کسب‌وکارتان است. شما در طرح کسب‌وکارتان مشخص می‌کنید که چه اهدافی دارید و چگونه می‌خواهید آن‌ها را محقق کنید.

معمولاً در طرح کسب‌وکار باید برنامه استراتژیک 1 الی 5 سال اول فعالیت‌تان را تعیین کنید. تهیه طرح کسب‌وکار در پیشبرد گام‌های دیگر نیز به شما کمک می‌کند، به همین خاطر، باید آن را در گام اول انجام دهید.

گام دوم: جمع‌آوری سرمایه برای استارت اپ

واضح است که راه‌اندازی یک کسب‌وکار به منابع مالی نیاز دارد. نمی‌توان رقم مشخصی را برای تمام کسب‌وکارها تعیین کرد. میزان سرمایه‌ای که برای شروع کارتان نیاز دارید، بستگی به حوزه و صنعتی دارد که می‌خواهید در آن فعالیت کنید. یک استارتاپ کوچک که به لوازم و نیروی انسانی زیادی نیاز ندارد، می‌تواند با سرمایه کم شروع به کار کند. در مقابل، کسب‌وکاری که هزینه‌های زیادی دارد، به سرمایه زیادی نیز احتیاج دارد.

در راه اندازی استارت اپ از هزینه‌های غیر ضروری به شدت خودداری کنید. هزینه‌های هنگفت در ابتدای کار میتواند استارت اپ شما را قبل از ورود به بازار از بین ببرد.

این مدل مخارج شانس شما را برای تامین مالی کاهش میدهد و اگر هم موفق به جذاب سرمایه شوید سهام بیشتری را باید واگذار کنید. در مواردی (بخصوص زمانی که سرمایه زیادی توسط خود شخص یا سرمایه گذار وارد کار می‌شود)، مخارج بسیار عجیبی مشاهده می‌شود که به هیچ وجه مورد تایید نیست.

خرج اضافی در شروع استارتاپ

 

شما برای تأمین سرمایه استارتاپ خود، می‌توانید به این شش منبع اصلی رجوع کنید:

  • پس‌انداز و سرمایه شخصی
  • دوستان و خانواده
  • سرمایه‌گذار خطرپذیر
  • سرمایه‌گذار فرشته
  • بانک‌ها
  • تأمین مالی جمعی (Crowd-Funding)
  • شتاب دهنده‌ها

مقایسه روش های جذب سرمایه استارت اپ ها

هر سال استارتاپ‌های جدیدی شروع به کار می‌کنند و سرمایه اکثر آن‌ها را خود کارآفرینان تأمین می‌کنند. راه‌اندازی کسب‌وکار بسیار پرهزینه‌تر از آن است که عموم مردم فکر می‌کنند.
همان‌طور که گفتیم، در گام اول باید طرح کسب‌وکار خود را تهیه کنید. در این طرح، شما باید برنامه مالی‌تان را نیز مشخص کنید.

معمولاً برنامه مالی باید شامل موارد زیر باشد:

  • تخمین مخارج (Cost Assumption)
  • پیش‌بینی درآمد
  • صورت سود و زیان ماهانه و تجمیعی
  • صورت جریان وجوه نقد

بسیاری از کسب‌وکارها به خاطر مشکلات مربوط به جریان وجوه نقد خود شکست می‌خورند. شما باید صورت‌های مالی را به‌دقت تهیه کنید و به کمک آن‌ها میزان سرمایه اولیه مورد نیاز خود را تعیین نمایید. پس از این کار، ممکن است متوجه شوید که سرمایه لازم برای شروع کارتان بسیار بیشتر از آن چیزی است که پیش‌بینی می‌کردید.

برای تخمین درست سرمایه مورد نیاز خود لازم است تحقیق و مشورت کنید و نیازها و تخمین‌های مالی‌تان را واقع‌بینانه برآورد کنید. سپس بر اساس آنها، 4 برنامه مالی ذکر شده را تدوین کنید.

بعد از تخمین حساب‌شده سرمایه‌ای که نیاز دارید، نوبت به تأمین آن می‌رسد. گزینه‌های تأمین سرمایه‌تان را به‌دقت بررسی کنید تا بعداً مجبور نشوید هزینه هنگفتی بابت انتخاب اشتباه بپردازید.

ممکن است اولین گزینه‌ای که به ذهن‌تان برسد، وام‌گرفتن از بانک باشد. اما معمولاً بانک‌ها علاقه‌ای ندارند به کسب‌وکار نوپایی وام دهند که وضعیتش معلوم نیست و هنوز هیچ درآمد یا دارایی قابل اتکایی ندارد. اگر هم حاضر باشند که به شما وام دهند، احتمالاً بهره سنگینی برایتان تعیین می‌کنند.

پیدا کردن سرمایه‌گذار گزینه بسیار بهتری است. سرمایه‌گذار می‌تواند شخصی از میان دوستان یا خانواده شما باشد. هم‌چنین، می‌توانید برای استارتاپ خود به دنبال سرمایه‌گذار فرشته و سرمایه‌گذار خطرپذیر هم بروید. مانند تمامی کارهای دیگر، در پیدا کردن سرمایه‌گذار نیز باید دقت بالایی به خرج دهید. پیدا کردن سرمایه‌گذار خطرپذیر یا فرشته بسته به کشور، شهر و صنعتی که در آن می‌خواهید کارتان را آغاز کنید می‌تواند سخت یا آسان باشد.

یکی دیگر از راه‌های پیش‌رو رفتن به سراغ شتابدهنده‌ها است. آن‌ها می‌توانند سرمایه گذارانی خوب برای استارتاپ‌ها در مراحل اولیه باشند. در ادامه به شتاب‌دهنده‌ها بیشتر خواهیم پرداخت.

اما کار شما با پیداکردن سرمایه‌گذار و یا شتابدهنده مناسب، تمام نمی‌شود. پس از آن باید به‌گونه‌ای تأثیرگذار ایده‌تان را برای او بیان کنید. سرمایه‌گذار (از هر نوعی) تنها در صورتی حاضر است به شما پول بدهد که به او نشان دهید موفقیت استارتاپ‌تان حتمی است یا حداقل شانس بالایی دارد. بنابراین :

خودتان را برای یک ارائه حرفه‌ای آماده کنید و تمام زیروبم استراتژی استارتاپ‌تان را به خاطر بسپارید. طرح کسب‌وکارتان را در قالبی شکیل و تأثیرگذار تهیه کنید و نسخه‌ای از آن را به سرمایه گذار بدهید. هم‌چنین، حتماً خلاصه‌ای از برنامه اجرایی‌تان را در طرح کسب‌وکار قرار دهید. سرمایه‌گذارها معمولاً مشغله زیادی دارند و اگر خلاصه طرح کسب‌وکارتان نظرشان را جلب نکند، هیچ‌گاه تمام آن را نمی‌خوانند.

پس از جمع‌آوری سرمایه و اطمینان خاطر از ثبات مالی استارت اپ خود، می‌توانید گام بعدی راه‌اندازی کسب‌وکارتان را بردارید.
در انتهای این بخش به موضوعی میپردازیم که در کشور ما به منظور تامین سرمایه استارتاپ‌ها به شدت رایج شده است. یعنی شتاب دهنده ها؛

شتاب دهنده استارت آپ چیست؟

شتاب دهنده (Accelerator) نهادی است که برروی استارت آپ ها سرمایه گذاری می‌کند. اما دامنه خدمات شتاب دهنده ها به سرمایه گذاری محدود نمی‌شود. برخی از خدمات دیگر شتابدهنده ها عبارت است از:

  1. در اختیار گذاشتن محل کار
  2. مشاوره
  3. آموزش ازطریق منتورها و برگذاری کارگاه‌های آموزشی
  4.  پیدا کردن سرمایه گذار برای مرحله بعد
  5. سرور اختصاصی و امکانات فنی دیگر

یک شتاب دهنده خوب برای یک تیم بی تجربه می تواند گزینه بسیار خوبی باشد. در قبال این سرمایه‌گذاری روی ایده، شتابدهنده درصدی از مالکیت استارت آپ را دریافت می‌کند. اسن دریافت می تواند از طریق انتقال سهام عادی و یا ممتاز باشد.

لیست چند عدد از شتابدهنده‌ها در ایران عبارت است از :

  1.  آواتک
  2. دیموند
  3. گروه مپس
  4. اسمارت آپ
  5. نوین تک
  6. فینوا
  7. فارابی
  8. فردوسی
  9. و…

گام سوم: تشکیل یک تیم قدرتمند کلید خلق ارزش و عبور از مشکلات استارتاپ

راه‌اندازی کسب‌وکار و گرداندن آن کاری تک‌نفره نیست. شما علاوه بر منبع مالی، به نیروی انسانی نیز نیاز دارید. اما سؤال مهم این است که برای شروع به چند نفر نیاز دارید؟ عدد طلایی برای تیم در ابتدای راه اندازی استارت اپ چیست؟

پاسخ مشخص است: هیچ عدد طلایی وجود ندارد! این مورد نیز به صنعتی که می‌خواهید در آن فعالیت کنید و میزان سرمایه و تخصص لازم بستگی دارد.
برای مثال، در صنعت فناوری، اکثر استارتاپ‌ها را یک تیم نسبتا کوچک می‌گرداند. اما در صنعتی مثل صنعت رستوران، قطعاً به نیروی انسانی بیشتری نیاز است. اگر بخواهید یک رستوران باز کنید به چند پیش‌خدمت، آشپز، مدیر و نیروهای دیگر نیاز دارید.

بسته به نیاز کسب‌وکارتان ممکن است به نیروی انسانی با تخصص‌های گوناگونی نیاز داشته باشید. شاید فکر کنید چند کارمند و یا مدیر در حیطه تخصصی برایتان کافی است. اما نکته مهمی که ممکن است در ابتدا برایتان واضح نباشد، این است که باید با یک وکیل، حسابدار و مشاور مالی همکاری کنید و از آن‌ها مشورت بگیرید.

شاید لازم نباشد که این افراد را به‌طور دائمی استخدام کنید، اما در ابتدای کار حتماً به آن‌ها نیاز دارید. کسب‌وکار شما جنبه‌های قانونی، مالی و حسابداری دارد و اگر خودتان سررشته‌ای در آن‌ها ندارید، مشورت با این افراد کمک شایانی به شما می‌کند. بسته به نوع کسب‌وکاری که می‌خواهید راه بیندازید، با الزامات قانونی و تعهدات مالیاتی خاصی روبه‌رو هستید و به یک متخصص نیاز دارید که آن‌ها را برایتان توضیح دهند.

علاوه بر این، امور بیمه را نیز فراموش نکنید. داشتن بیمه برای کسب‌وکارتان ضروری است. اگر خودتان فرصت ندارید از وکیل یا کارپرداز خود بخواهید مسائل مربوط به بیمه تامین اجتماعی را پیگیری کند.

به غیر از این اشخاص، با توجه به نیاز کسب‌وکارتان به سراغ افرادی متخصص و کاربلد بروید و تیمی قدرتمند تشکیل دهید.

گام چهارم: انتخاب محل دفتر و ایجاد وب‌سایت

استارتاپ شما به یک دفتر کار فیزیکی و یک وب‌سایت نیاز دارد. شما می‌توانید جایی را بخرید یا اجاره کنید و یا اگر با شتابدهنده‌ای کار می‌کنید از فضای آن استفاده کنید. شاید خریدن یک دفتر تجاری برایتان ممکن نباشد و مجبور شوید به اجاره کردن روی بیاورید.
به یاد داشته باشید که هزینه خرید یا اجاره دفتر کار را در طرح کسب‌وکارتان بیاورید و برای تأمین آن استراتژی بچینید. اگر بتوانید برای خرید دفتر سرمایه جمع کنید، سرمایه‌گذاری خوبی محسوب می‌شود و در طولانی‌مدت، از لحاظ مالی به نفع‌تان است. هرچند در اکثر مواقع چنین چیزی ممکن نیست!

دفتر کار اشتراکی

دفاتر کار اشتراکی هم که چند سالی است مورد استقبال زیادی قرار گرفته اند، برای کم هزینه کردن کسب و کارتان گزینه مناسبی است. مهمترین مزیت این دفاتر، امکان استفاده از امکانات مشترک نظیر اتاق جلسه، کنفرانس و اتاق استراحت و … در ازای پرداخت مبلغ نسبتا کمی است. اگر خودتان بخواهید دفتری با این امکانات تهیه کنید، هزینه شما بسیار بالا خواهد بود.

برخی از این فضاها در تهران عبارت اند از:

  1. فضای کار اشتراکی پارادیس هاب
  2. فضای کار اشتراکی باکس
  3.  فضای کار اشتراکی فینوا
  4.  فضای کار اشتراکی زاویه
  5.  فضای کار اشتراکی سروکورپ
  6.  فضای کار اشتراکی تیوان
  7.  فضای کار اشتراکی مرکز فناوری سامسونگ

علاوه بر پیدا کردن دفتر کار، باید یک وب‌سایت نیز برای کسب‌وکارتان ایجاد کنید. نیازی نیست تا روز آغاز رسمی فعالیت کسب‌وکارتان صبر کنید و بعد وب‌سایتی راه بیندازید. در واقع، هیچ‌وقت برای تبلیغ و ترویج کسب‌وکارتان زود نیست و هرچه زودتر حضور خود را به مشتریان اعلام کنید، بهتر است

ممکن است مشتریان بالقوه‌تان در فضای آنلاین در جست‌وجوی خدمت یا محصولی باشند که شما قرار است عرضه کنید. شما می‌توانید با وب‌سایت‌تان کسب‌وکار خود را به آن‌ها معرفی کنید، حتی اگر هنوز به‌طور رسمی کارتان را شروع نکرده باشید. علاوه بر این، در صورت امکان می‌توانید محصولات یا خدمات خود را پیش‌فروش کنید و از این راه زودتر به درآمد برسید.

در دنیایی که انجام کوچک‌ترین کارها به اینترنت وابسته است، فعالیت در فضای آنلاین الزامی است. راه‌اندازی وب‌سایت ابتدایی‌ترین و کمترین کاری است که باید انجام دهید، وگرنه کسب‌وکارتان دوام نمی‌آورد.
شما می‌توانید خودتان به کمک منابع آموزشی متعددی که در اینترنت وجود دارد وب‌سایت‌تان را شخصا آماده کنید.

اگر دانش برنامه‌نویسی و طراحی وب‌سایت ندارید، می‌توانید از پلتفرم‌های ایجاد وب‌سایت استفاده کنید. کار با این پلتفرم‌ها بسیار ساده است و شما با چند کلیک می‌توانید وب‌سایتی شیک و زیبا بسازید.
هم‌چنین، به راحتی می‌توانید فریلنسری را پیدا کنید که با هزینه‌ای معقول، وب‌سایت مناسبی برایتان ایجاد کند.

اطمینان حاصل کنید که وب‌سایت‌تان سرعت و رابط کاربری خوبی داشته باشد، وگرنه در جذب مشتری دچار مشکل می‌شوید.

پس از اینکه وب‌سایت‌تان آماده شد، حضور و فعالیت خود در فضای آنلاین را گسترش دهید. امروزه پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی گوناگونی از جمله اینستاگرام، تویی‌تر و فیسبوک وجود دارند که می‌توانید بر اساس نیاز کسب‌وکارتان از آن‌ها استفاده کنید. به احتمال زیاد مشتریان بالقوه شما حداقل در یکی از رسانه‌های اجتماعی فعال هستند و این برای شما موقعیت خوبی است تا با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.

شبکه های اجتماعی

گام پنجم: کسب دانش بازاریابی

هرچقدر که درباره اهمیت بازاریابی بگوییم، کم است. حتی اگر شما محصول یا خدمتی عالی و بی‌نظیر عرضه کنید، وقتی کسی از آن باخبر نباشد و آن را نخرد، هیچ فایده‌ای ندارد. بنابراین، شما باید بازاریابی بلد باشید، وگرنه استارت اپ‌تان شکست می‌خورد. بازاریابی حتی پیش از ساخت محصول آغاز می‌شود و در تمامی مراحل استارتاپ حضور فعال دارد.

بهترین روش برای بازاریابی یک استارتاپ چیست؟

بازاریابی به دو شیوه سنتی و دیجیتال انجام می‌شود. انواع بازاریابی دیجیتال عبارت است از:

  • بازاریابی محتوایی
  • بازاریابی اشتراکی (همکاری در فروش)
  • بازاریابی ایمیلی
  • بهینه‌سازی برای موتورهای جست‌وجو (SEO)
  • بازاریابی رسانه‌های اجتماعی
  • بازاریابی برای موتورهای جست‌وجو (SEM)
  • پرداخت به ازای کلیک (PPC)

در بازاریابی سنتی نیز معمولاً به سراغ پخش آگهی در رادیو و تلویزیون، چاپ و پخش تبلیغات کاغذی و نمایش تبلیغات در بیلبوردها می‌روند.
شما بر مبنای نوع فعالیت و نیاز کسب‌وکارتان می‌توانید از انواع مختلف بازاریابی استفاده کنید. مهم این است که روشی را به کار ببندید که برایتان مؤثر و نتیجه‌بخش است.

نکته مهم

نکته مهمی که باید در بازاریابی به آن توجه کنید این است که دیگر دوران بازاریابی برونگرا و استفاده تنها از آن‌ها به سر رسیده و تنها بازاریابی درونگرا می‌تواند برایتان موفقیت به ارمغان بیاورد. بازاریابی برونگرا برای استارتاپ ها میتواند بسیار هزینه بر باشد. بعلاوه کارکرد آن این روزها بیشتر در جهت برندینگ و مقاصد دیگری است که در گام‌های اولیه شروع استارت اپ ها نسبت به بازاریابی درونگرا ارجحیت خیلی کمتری دارد!

منظور از بازاریابی برونگرا رویکرد قدیمی بازاریابی است که شرکت‌ها مردم را با پیام‌های تبلیغاتی‌شان بمباران می‌کردند و در تلاش بودند در مشتریان احساس نیاز ایجاد کنند تا محصولات یا خدمات خود را بفروشند. در مقابل این رویکرد، بازاریابی درونگرا قرار دارد. در بازاریابی درونگرا هدف برقراری ارتباط مؤثر با مشتریان، درک نیازها و خواسته‌هایشان و در نهایت، ارزش‌آفرینی برای آن‌هاست.

اگر فکر می‌کنید خودتان به تنهایی از پس وظایف بازاریابی برنمی‌آیید، می‌توانید یک متخصص بازاریابی یا حتی یک تیم بازاریابی استخدام کنید. بازاریابی یکی از بخش‌های مهم راه‌اندازی کسب‌وکار یا حتی مهم‌ترین بخش آن است. به همین خاطر، آن را جدی بگیرید.

برای بازاریابی بودجه‌ای جداگانه تخصیص دهید و مشخص کنید که قرار است این بودجه چگونه صرف شود. همان‌طور که اشاره کردیم روش‌ها و کانال‌های بازاریابی گوناگونی وجود دارند. بودجه‌تان را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که برآیند نرخ بازگشت سرمایه (ROI) کانال‌های مختلف حداکثر شود.

تصویر بالا نرخ بازگشت سرمایه کانال‌های گوناگون بازاریابی را نشان می‌دهد. در برنامه‌ریزی بودجه بازاریابی این اعداد را در نظر بگیرید و آن را به‌گونه‌ای تخصیص دهید که برایتان بیشترین بازدهی را داشته باشد.

گام ششم: ایجاد پایگاه مشتریان

اگر گام‌های معرفی‌شده در این مقاله را به ترتیب و درست طی کنید، خیالتان از بابت پایگاه مشتریان راحت می‌شود. راه‌اندازی وب‌سایت، گسترش فعالیت، حضور در فضای آنلاین، بازاریابی مؤثر و استفاده از تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ، در نهایت منجر به ایجاد پایگاه مشتریان می‌شود.

در این گام، زمان آن رسیده که فعالیت رسمی‌تان را آغاز کنید و ببینید چقدر تلاش‌هایتان تا این مرحله مؤثر بوده است. شروع استارت اپ‌تان را به اطلاع مخاطبان خود برسانید تا کم‌کم سروکله‌شان مشتریان پیدا شود.

پیدا کردن مشتری و خرید او از شما، به این معنی نیست که به موفقیت رسیده‌اید و دیگر نیازی نیست کاری انجام دهید. نگه‌داشتن مشتریان قدیمی و جلب وفاداری آن‌ها مهم‌تر از یافتن مشتریان جدید است. این نکته هم در مورد کسب‌وکارهای سنتی و هم دیجیتال صدق می‌کند.

نگهداری و جلب وفاداری مشتریان فرمول سری و عجیبی ندارد. خدمات مشتریان کلید وفاداری مشتریان به کسب‌وکار شماست. تداوم و موفقیت کسب‌وکارتان به خدمات مشتریان وابسته است و باید برایتان اولویت اصلی باشد.

کال سنتر علی بابا
مجموعه‌ای از مشتریان قدیمی وفادار هستند که برایتان پایگاه مشتریانی قابل اتکا ایجاد می‌کنند. احتمال خرید دوباره یک مشتری قدیمی از شما، بسیار بیشتر از احتمال یافتن مشتری جدید است. به همین خاطر است که داشتن پایگاه مشتریان قدرتمند می‌تواند موفقیت شما را تضمین کند.

برای اینکه بتوانید از مشتریان کنونی خود درآمد بیشتری کسب کنید و محصولات و خدمات بیشتری را بفروشید، می‌توانید از دو روش بیش‌فروشی (Upselling) و فروش جانبی (Cross-selling) استفاده کنید.

بیش‌فروشی به معنی متقاعدسازی مشتری برای خرید محصولی با قیمت بالاتر است. برای مثال، اگر شما یک مشتری را متقاعد کنید که به جای اشتراک یک‌ماه، اشتراک یک‌ساله از شما بخرد، بیش‌فروشی انجام داده‌اید.

اشتراک بوکاپو

از طرفی، فروش جانبی، به این معنی است که در هنگام فروش یک محصول، مشتری را متقاعد کنید که محصولات جانبی و مرتبط با آن را نیز خریداری کند. برای مثال، اگر یک مشتری از شما یک ساندویچ بخواهد و شما بتوانید در کنارش به او سیب‌زمینی و نوشابه نیز بفروشید، فروش جانبی انجام داده‌اید. عکس پایین نمونه‌ای از فروش جانبی در وبسایت دیجی‌کالا را نشان می‌دهد.

فروش جانبی دیجیکالا

بیش‌فروشی نسبت به فروش جانبی روش موثرتری است و احتمال اینکه بتوانید بیش‌فروشی کنید، بیشتر است. البته هرکدام از این روش‌ها اگر با کمپین‌های بازاریابی موثری همراه شوند، احتمال موفقیت‌شان بالا می‌رود.

گام هفتم: آمادگی در برابر غیرمنتظره‌ها

شما هیچ‌گاه نمی‌توانید صددرصد طبق برنامه‌هایتان پیش بروید و همه‌چیز را کنترل کنید. همواره احتمال رخ دادن وقایع غیرمنتظره وجود دارد. راه‌اندازی کسب‌وکار حتی در بهترین شرایط نیز کار آسانی نیست و شما باید خود را برای موانع و مشکلات احتمالی پیش رو آماده کنید.

شما باید به یاد داشته باشید که در ایران زندگی میکنید. ایران همواره آبستن اتفاقات و متغیرهای غیرمنتظره ریز و درشت زیادی بوده است. از 8 سال جنگ تحمیلی و تحریم‌های بیرحمانه اقتصادی گرفته تا دستور العمل‌ها و انتصابات جدید هر رییس جمهور. یکی از مهمترین تفاوت‌های کسب و کارهای موفق و ناموفق در ایران آمادگی در برابر همین غیر منتظره هاست.

اجازه ندهید مشکلات سد راه‌تان شوند و در برخورد با هر ناملایمتی دست از تلاش برندارید. شما برای رسیدن به موفقیت و تحقق اهداف خود باید مقاوم و پایدار باشید و تحت هر شرایطی به مسیرتان ادامه دهید. حقیقت این است که شما در راه‌اندازی استارت آپ مسیر پرپیچ‌وخمی را پیش رو دارد و گاه ممکن است به اوج برسد و گاه مشکلات آن را پایین بکشند.

مهم این است که شما در برخورد با قله‌ها مغرور و در برخورد با دره‌ها مأیوس نشوید و در نهایت، مسیر تعالی را طی کنید. اشتباهات و مشکلات همیشه رخ می‌دهند. گاهی اوقات مشکلات پیش‌آمده تحت کنترل شما نیستند. شاید بحرانی جهانی یا ملی کسب‌وکارتان را تحت تأثیر قرار دهد. یا ممکن است بهترین کارمندتان تقاضای استعفا کند. احتمالا اکنون، با وجود ویروس کرونا، درک چنین بحران غیرمنتظره‌ای برای شما دشوار نیست. این ویروس باعث بسته شدن خیلی از کسب و کارها و ضررهای هنگفت به تعدادی دیگر شد.

بیکاری در کرونا

هم‌چنین ممکن است مجبور شوید تصمیمات دشوار بگیرید و بر سر دوراهی بمانید. ایرادی ندارد که گاهی حتی تصمیم اشتباه بگیرید. هر کارآفرینی باید بتواند از اشتباهاتش درس بگیرد.

شما باید بتوانید در صورت انجام کاری اشتباه، آن را تشخیص دهید، از آن درس بگیرید و بگذرید و تمام تلاش‌تان را به کار گیرید که دیگر چنان اشتباهی تکرار نشود. اطمینان حاصل کنید که از حد و حدود قانون خارج نمی‌شوید و وظایف‌تان را به‌درستی انجام می‌دهید. در این صورت، هیچ مشکلی نیست که نتوانید از پس حلش برآیید.

سختی های راه زیاد است ولی کار اصلا غیر ممکن نیست! استارتاپ‌های زیادی در ایران و جهان متولد و موفق شده‌اند. پس چرا شما نفر بعدی نباشید؟! در ادامه چند نمونه از این استارت اپ‌های موفق را در سزح کشور و جهان معرفی میکنیم:

چند نمونه استارتاپ موفق ایرانی

دیجی کالا

برادران محمدی در سال 1385 دیجی کالا را راه اندازی کردند. یک فروشگاه اینترنتی کوچک. ایده این فروشگاه بر اثر تجربه آن‌ها از خرید اینترنتی یک دوربین عکاسی در ذهن آن ها جرقه زد. این فروشگاه کوچک اکنون با بیش از 2600 کارمند، یکی از بزرگترین استارت آپ های ایرانی است و به یکی از نماینده های واژه استارت آپ در اذهان ایرانیان تبدیل شده است.

امروزه دیجیکالا در زمینه‌های مختلفی فعالیت دارد و محصولات حوزه‌های دیجیتال، فناوری، کسب‌و‌کار، محصولات خانگی و مواردی دیگر را به فروش می‌رساند.

استارتاپ دیجیکالا

علی بابا:

شرکت گردشگری علی بابا که زیر مجموعه ای از هلدینگ توشا است، رتبه اول خدمات گردشگری آنلاین را در کش.ر در اختیار دارد. این شرکت در سال 1393 توسط مجید حسین نژاد راه اندازی شد و خیلی زود راه موفقیت را طی کرد. این وب سایت با هدف بهبود خدمات گردشگری با شعار تجربه شایسته یک سفر، به تدریج باعث تغییر رفتار مردم شد. به نحوی که امروزه اکثر مردم ترجیح می‌دهند بلیط و سایر خدمات گردشگری را به صورت آنلاین رزرو و خریداری کنند.

استارت اپ علی بابا

 

 

اسنپ:

کمتر کسی است که در شهرهای ایران زندگی کند و اسم اسنپ را تا به حال نشنیده باشد. این تاکسی اینترنتی که در سال 1393 تاسیس شد، با ایجاد مزایایی نظیر ارزانتر و با کیفیت تر کردن خدمات برای مسافران و در عین حال بالا بردن درآمد رانندگان، به سرعت در بین مسافران و رانندگان محبوبیت پیدا کرد و توانست در زمره‌ی برترین استارت آپ های ایرانی قرار گیرد.

 

آپارات

آپارات اولین سرویس فعال در حوزه اشتراک گذاری ویدیو در ایران است. شروع کار آپارات به سال 1389 برمی‌گردد . این استارت آپ توسط شرکت فناوران ایده‌پرداز صبا راه‌اندازی شده است. درآمد این سرویس از طریق تبلیغات و فروش برخی محصولات خاص است. این شرکت به سرعت به موفقیت زیادی رسید و با توجه به فیلتر بودن سرویس خارجی یوتیوب، توانست جایگاه اول را در بین مخاطبان ایرانی بدست آورد.

استارت اپ آپارات

 

تخفیفان

نازنین دانشور بنیانگذار تخفیفان این شرکت را در سال 1390 پایه گذاری کرد. این استارت اپ یکی از استارتاپ‌های منحصر به فرد در ایران است که مکانیزم‌های مختلفی برای ارائه تخفیف به مشتریان خود تعریف می‌کند. شعار این استارتاپ «ارزان‌تر لذت ببرید» است که به خوبی معرف ماهیت آن‌هاست.

در تخفیفان، انواع خدمات در حوزه‌های مختلف وجود دارند. برخی از این حوزه‌ها عبارت اند از: رستوران و کافی شاپ، هنر و تئاتر، تفریحی و ورزشی، آموزش، سلامتی و پزشکی، زیبایی و آرایشی، هتل و سفر و کالاها.

استارتاپ ت

 

دیوار

تقریبا برای همه کاربران اینترنت، اپلیکیشن و سایت دیوار شناخته شده است.. این وبسایت توسط رضا محمدی و حسام آرمندهی در سال 1392 پایه ریزی شد. این سامانه، یک سامانه درج آگهی و نیازمندی بسیار پر کاربرد است که بسیاری از مردم از آن استفاده میکنند.

استارت ا

 

چند نمونه استارتاپ موفق خارجی

آمازون:

آمازون که کار خود را از یک کتاب فروشی آنلاین ساده شروع کرد، امروزه بزرگترین سایت خرده فروشی آنلاین به شمار می آید. این کمپانی توسط جف بزوس در سال 1994 راه اندازی شد. امروزه جف بزوس با ثروت 173 میلیارد دلاری با اختلاف در رده‌ی نخست ثروتمند ترین های دنیا قرار گرفته است.

شرکت آمازون

 

فیسبوک:

جرقه ایده فیسبوک، در خوابگاه دانشگاه هاروارد زده شد. مارک زاکر برگ ایده اولیه را فقط جهت سرگرمی ایجاد کرد اما پس از تاسیس آن در سال 2004، رشد آن به شکل بی نظیری ادامه یافت. فیسبوک را می‌توان موفق‌ترین نمونه‌ی یک استارتاپ تماما فناوری دانست که فاکتورهای کامل یک استارت آپ موفق را در خود جای داده است. ایده‌ی ناب، مؤسس باهوش و بلندپرواز و قابلیت مقیاس عالی.

شرکت فیسبوک

اوبر (Uber):

اوبر یکی دیگر از استارت آپ های موفق جهان است.مدیر این شرکت بزرگ، یک ایرانی به اسم دارا خسروشاهی است. فعالیت این شرکت در زمینه تاکسی‌های اینترنتی نظیر اسنپ است. مشابه اسنپ خدمات دیگری نظیر ارسال غذا و … را نیز انجام می‌دهد.

شرکت اوبر

ایربی‌ان‌بی (Airbnb)

ایربی ان بی پلتفرمی است که مردم در آن مکان‌های اقامتی‎ ‎را کرایه می‌دهند. ‏‎شما در این پلتفرم میتوانید از یک قصر بزرگ، تا یک تخت کوچک در یک منزل مسکونی رابرای مدت مشخص کرایه کنید. این شرکت که در سال 2008 ‏در سن فرنسیسکو‎ ‎تاسیس شد. این شرکت نیز از یک کسب‌و‌کار کوچک و استارت آپی شروع به کار کرد و به شرکتی بسیار ارزشمند تبدیل شده است.

ایر بی ان بی

پینترست (Pinterest)

پینترست سرویس به اشتراک‌گذاری تصاویر است که به عنوان جدی ترین رقیب برای جستجوی تصاویر گوگل شناخته می‌شود. پینترست توسط سیلبرمن و همکارانش در سال 2009 راه اندازی شد و تنها در سه سال یعنی در سال 2012 ، به جمع سه شبکه اجتماعی پر طرفدار آمریکایی راه پیدا کرد.

استارتاپ پینترست

 

جمع‌بندی

اگر ایده نابی دارید و فکر می‌کنید از پس وظایف یک کارآفرین برمی‌آیید، می‌توانید ایده‌تان را در قالب یک استارتاپ عملی کنید. ما در این مقاله توضیح دادیم که استارت آپ چیست و 7 گام اساسی اولیه برای شروع آن کدام اند.

در انتها هم چند نمونه خوب از استارت آپ های ایرانی و خارجی را مثال زدیم تا بدانید راه اندازی استارت آپ موفق در همه جا ممکن است. تنها باید با علم و دانش و همچنین پایداری و تلاش به جنگ مشکلات راه بروید و مسیر موفقیت را هموار سازید.

راه‌اندازی یک استارتاپ و گرداندن آن به هیچ‌وجه کار آسانی نیست. اما با پیروی از 7 گامی که در این مقاله معرفی شد، می‌توانید به موفقیت کسب‌وکارتان امید داشته باشید.

در گام صفر باید ایده خلق کنید و آن را به روش‌های گفته شده بررسی کرده و تا حد اندکی بیازمایید.

سپس در اولین گام، باید یک طرح کسب‌وکار کامل و جامع تهیه کنید. این طرح در برداشتن گام‌های بعدی به کمک‌تان می‌آید. در گام بعد، باید به فکر پیدا کردن سرمایه‌گذار و تأمین مالی استارتاپ باشید.

علاوه بر پول، به نیروی انسانی نیز نیاز دارید. در زمینه‌هایی که لازم است، افرادی متخصص را پیدا کنید. یادتان باشد که یک وکیل، مأمور بیمه، حسابدار و مشاور مالی نیز می‌توانند کمک بزرگی به شما بکنند.

پس از جمع‌آوری سرمایه و یک تیم قدرتمند، نوبت به انتخاب محلی برای دفتر کار و راه‌اندازی یک وب‌سایت می‌رسد. بازاریابی عاملی مهم و حیاتی در موفقیت کسب‌وکارتان است، پس آن را هرچه زودتر شروع کنید، بهتر است؛ حتی اگر هنوز کارتان را رسماً آغاز نکرده‌اید.

با پیروی دقیق از 5 گام اول، مقدمات گام ششم، یعنی ایجاد پایگاه مشتریان را فراهم می‌کنید. جلب اعتماد و وفاداری مشتریان را در اولویت قرار دهید، زیرا داشتن یک پایگاه مشتریان قدرتمند تأثیر بسزایی در موفقیت و تداوم کسب‌وکارتان دارد.

در گام پایانی نیز به یاد داشته باشید که مسیر فعالیت در دنیای کسب‌وکار هموار نیست و مشکلات غیرمنتظره هر لحظه ممکن است رخ دهند. اما در هر صورت، شما باید به راه‌تان ادامه دهید و با برنامه‌ریزی مناسب و اجرای درست آن، برای مقابله با ناملایمتی‌ها آماده شوید.

در نهایت با بررسی بیزنس‌های موفق دنیا و داخل کشورمان که قطعا هرکدام فراز و نشیب‌های خاص خود را طی کرده اند، سعی کنید در حین سختی‌ها، امیدتان را به آینده از دست ندهید و با قدرت به تلاش هوشمندانه ادامه دهید.

مطالب مرتبط

کسب و کار اینترنتی
کسب و کار اینترنتی : راهنمای جامع راه‌اندازی کسب و کار آنلاین شما
کسب درآمد اینترنتی
کسب درآمد اینترنتی: 15 روش مطمئن برای کسب درآمد آنلاین در ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *